ARAŞTIRMA - Çinliler ipin ucunu kaçırdı


Apple, Armani, Burger King, Çin, Disney, Dolce Gabbana, Esprit, IKEA, Kentucky Fried Chicken, KFC, kopya, Mc Donald’s, Nike, Pizza Hut, Prada, sahte, Starbucks, Wal Mart Edit posts?
Arabadan telefona, saatten ilaca popüler olan ya da talep duyulan her ürünü kopyalamakta oldukça mahir sayılan Çinliler şimdi de satış ve pazarlamaya el attı. Dünyaca ünlü markaların sahte veya benzer mağazalarıyla Çin’de karşılaşmak artık olağan bir gelişme.
Öğrencinin ustasının eserini kopyalayarak işe başlaması kaçınılmaz bir süreçtir. Çok da fazla yadırganmaz aslına bakılırsa. Zira bugünün iki büyük ekonomi devi Japonya ve Kore de yıllar önce bu yolu seçti. Kendi özgün teknolojilerini ve ürünlerini elde edene kadar Batı’nınkileri kopyaladılar. Ancak bu işi Çinliler kadar abartan herhalde hiç olmadı. Geçtiğimiz aylarda düzenlenen Şanghay Otomobil Fuarı’nı gezenler uluslararası markaların dünya lansmanları ve yeni modellerinin yanı sıra Çinli üreticilerin kopyalarını da ilgiyle izlediler.
Çinli otomotivciler, fuarda BMW’den Mercedes’e, Porsche’den Volkswagen’e kadar birçok markanın kopyalarını sergilemekte hiçbir sakınca görmediler. Organizasyon, adeta korsan modellerin gövde gösterisi gibiydi. Elbette ürünlerinin klonlanmasından yaka silkenler sadece otomotivciler değil. Dünyanın önde gelen teknoloji devleri de en az onlar kadar şanssız. Şüphesiz başta Apple ve Nokia. Çinli üreticiler, iki markanın da hemen her ürününü bir iki küçük logo ya da tasarım değişikliğiyle neredeyse eş zamanlı piyasaya sürüyor. Hatta bazen önden bile gidiyor. Mesela iPhone5. Tüm dünya dört gözle Apple’dan fenomene dönüşen telefonun yeni modeli için tarih vermesini beklerken, Çinliler internete sızan fotoğraflardan kopyasını çoktan üretti. Üstelik Apple, ürün kopyalamanın çok ötesinde konularla da baş etmek zorunda. Son olay, markanın efsanevi CEO’sunu bile neredeyse mezarında ters döndürecek cinsten. Keza Çinliler Walter Isaacson’un kaleme aldığı Steve Jobs biyografisinin yayınlanmasını bile bekleyemedi. Çinli girişimcilerin, "Steve Jobs'tan Gençlere 11 Tavsiye" adıyla bastığı sahte kitap, ilk gün 4 bin adet sattı. İlginç olan ise 8 dolara piyasaya sürülen kitabın satıldığı internet sitesinde yer alan bir reklam. Çünkü ilanda açıkça gerçek kitabın 21 Kasım'da çıkacağı duyuruluyordu!

Çalışanlar da gerçek zannetmiş!
Dahası da var. Hem de bütün dünyayı hayrete düşüren türden bir vaka. iPhone ve iPad’in benzerlerini üretmekle yetinmeyen klonlama uzmanları, satış ve servis ayağını da garantiye almak istemiş olacaklar ki, sahte Apple Store’u hizmete açtılar. Üstelik tasarım ve düzenleme açısından dünyanın dört bir yayındaki yüzlerce Apple Store’dan farkı olmayan mağazayı, çalışanlar bile gerçek zannediyormuş. Batı kamuoyu, sahte Apple Store sayesinde konsept kopyalama olgusuyla yeni yeni tanışıyor. Fakat bir milyarı aşkın Çinli için durum aslında vaka-i adiye. Yani oldukça sıradan. Çünkü Çin’in dört bir yanında kopya mağazalarla karşılaşmak çok normal. Aynen İskandinav perakende devi IKEA’nınki gibi. Sahte IKEA mağazasında, sarı lacivert kurumsal renkten mobilyaların yerleştirilmesine, ürün etiketlerinden alışveriş torbalarına kadar her detay düşünülmüş.
Konsept kopyalama Apple ve IKEA sayesinde gündeme gelse de esasen Çin’deki birçok popüler marka yıllardır aynı dertten muzdarip. Uzun süredir mücadele veriyorlar. Hatta çoğu artık ürünlerinin kopyalarıyla baş etmekten yılmış, en azından kurumsal kimliğini korumanın derdinde.
Çok da şaşırmamak gerek aslında. Rolls Royce’dan kanser ilacına kadar her şeyin sahtesini yapabilen bu insanlar için konsept kopyalamak ne ki! İşte tekstilden gıdaya, perakendeden eğlenceye konsept kopyalama… Üstelik en sondaki örnek, “Artık bu kadarı da olmaz” dedirtecek türden…





Apple
Beyaz Apple logosu, tahta masaları ve California merkezli şirket için görev yaptığını söyleyen neşeli çalışanlar... Her açıdan dünyanın dört bir tarafındaki Apple Store’lara benziyor. Fakat ufak bir sorun var. Çünkü Apple’ın Kunming’de mağazası yok. Bu sahte mağazanın bir benzeri de Şangay’da. Üstelik orayı ziyaret eden tüketiciler, Apple ürünü almak istediklerinde burayı tercih ettiklerini söylüyor. Gerçek Apple mağazasına gitmenin sıkıntılı olduğunu çünkü orada onarımların bedelini ödemeleri gerektiğini anlatıyorlar. Yani onlara göre sahte mağazanın servis hizmeti gerçeğinden daha iyi!




IKEA
11 Furniture isimli dört katlı, 10 bin metrekarelik bu sahte mağazada küçük kurşun kalemlerden alışveriş torbalarına, yassı kolilerden sarı lacivert renge kadar IKEA’yı IKEA yapan ne kadar detay varsa hiçbiri atlanmamış. Aynı gerçek mağazalardaki gibi müşterilere fikir vermek için yaşam alanları kurulmuş. Üstelik mağazanın Çince ismi Şi Yi Cia Cu da IKEAnın Çince telaffuzu olan Yi Cia Cia Cu’yu andırıyor. Büyük ihtimalle markanın yaratıcısı Ingvar Kampard bile gözleri kapalı içeri bırakılsa, yassı bir koliyi arabasının bagajına yüklemekte tereddüt etmezdi.





Disneyland
The Shijingshan Amusement Park büyük ihtimalle Çin’deki sahte konseptlerin en büyüğü. Parkın, Disneyland’dan pek bir farkı yok. Hatta karakterler bile aynı. Zira parkı dolaşırken Donald Duck, Mickey Mouse, Yedi Cüceler veya Sindrella ile burun buruna gelmek işten bile değil. Yapılarda da durum pek farklı değil. Walt Disney’in ikonik Magic Kingdom’ı ve Epcot Center’ı da inşa edilmiş. Parkın genel müdür yardımcısına göre, kendi karakterleri Disney’inkilere bir parça benziyor fakat yüzleri, elbiseleri ve görünümleri farklı. Tezine bir örnek de veriyor yetkili: “Disney’in Sindrellası’nın yüzü Avrupalı fakat bizimki genç bir Çinli kıza benziyor.” Parkın yöneticisi manzarayı ne kadar savunsa da girişteki tabela her şeyi özetliyor: Disney çok uzak bu yüzden Shijingshan’a gelin.




Starbucks
Starbucks'ın Çin’deki taklitleriyle başı bir zamanlar büyük dertteydi. Ancak işin peşini bırakmayan kahve devi, Xingbake adlı restorana karşı büyük bir zafer kazanmış ve kapatılmasını sağlamıştı. Elbette olay Çin topraklarında yaşandıysa kazanılan zafere kalıcı bakmak imkansız. Nitekim halen çok sayıda sahte Starbucks faaliyette… One Dollar Coffee, Seayahi Cofee, Lucky Coffee, Bucksstar Coffee ve daha birçok sahte kafe, Starbucks ile aynı pazarı paylaşıyor.


KFC
Çin pazarını ilk keşfedenlerden ABD’li tavuk restoranları zinciri Kentucky Fried Chicken’ın (KFC) başına gelen pişmiş tavuğun başına gelmez. Sahte KFC restoranları, ABD’li fast food zincirinin sadece markasını ve konseptini değil bir bakıma mirasını bile kopyalıyor. Markanın kurucusu Albay Sanders da Çinli kopyacıların elinden kurtulamamış. Görünen o ki Çinliler kendi sahte konseptlerine uygun düşen yerel Sanders’ı reklamlarına yerleştirmekte hiç tereddüt etmemişler.




Nike
Çin’deki bir diğer popüler marka da ABD’li spor giyim üreticisi Nike. Ancak bu popülerlik tabii ki onu da açık hedef haline getiriyor. Nike, on yıllardır üretim ihtiyacını bölgeden karşılıyor. Diğer yandan sahte ürünlerin de yine büyük bölümü Çin’de üretiliyor. Yani markanın gerçeği kadar sahtesi de Çin ekonomisi için önemli. Durum böyle olunca bu büyük resmin yanında mağaza kopyalama sadece bir detay olarak kalıyor.





McDonald's
McDonald's, bir taraftan Çin pazarında güçlü ve hızlı büyürken diğer taraftan sayısı hızla artan benzerlerini sadece seyretmekle yetiniyor. Baş etmesi bir bakıma imkansız. Çünkü Çin’in en çok kopyalanan markasının McDonald's olduğunu söylemek herhalde yanlış olmaz. Gerçeğiyle yan yana hizmet veren sahte restoranlar bile var. McDonald’s olabilmek için görünümde veya logoda birkaç ufak değişiklik yeterli. Mesela “Mini Dog" ya da "Mcdnoalds gibi. Kopyalanan sadece konsept olsa iyi. Menüler hatta sloganlar da kopyacıların elinden kurtulamıyor.




Pizza Hut
Çin uyarlaması bir Amerikan klasiği daha… Amerikan Pizza Hut’ın popülerliğinden pay kapmaya niyetlenen Çinli girişimci gözünü fena karartmış olacak ki niyetini gerçekleştirmek için sadece bir harfi değiştirmeyi yeterli görmüş. Yılların Pizza Hut’ı olmuş Pizza Huh…



Burger King
Çin pazarına en geç adım atan fast food zincirinin rakiplerine nazaran oldukça geride olduğunu gören Çinli girişimciler Burger King’e yardım etmek istemiş anlaşılan. Sadece büyük şehirlerde yaşayanların alevde ızgara lezzetinden faydalanmasını adil bulmayan kopyacılar markanın uzak bölgelerdeki boşluğunu doldurmak için çoktan harekete geçmiş.




Wal Mart
Çin’de büyüme kararı alan Amerikan hipermarket zincirini ciddi bir rakip bekliyor. Wu Mart aslına bakılırsa Çin’de tutulan bir marka. Wal Mart ile aralarındaki benzerlik sadece isimden de ibaret değil. O da aynı Amerikalı eşi gibi indirimli ürün ve gıda teklifleriyle dikkat çekiyor.



Moda devleri Çin’de!
Modaya uygun giyinmek isteyen fakat yollarını bir türlü Paris veya Milano’ya düşüremeyen vatandaşlarını da unutmamış Çinli uyanıklar. Bazı ufak tefek detaylar göz ardı edilirse hesaplı şekilde dünyaca ünlü markaların poşetleriyle evin yolunu tutmak mümkün. Fakat bu hizmet ille de Prada yerine Paradi, Giorgio Armani yerine Georgi Maniya, Esprit yerine Erspte, Armani yerine Anmeni, Yves Saint Laurent yerine Yifu Shint Loudrant, Rolex yerine de Roleeds istemem demeyenler için. Unutmadan Dolce&Banana da var. Fakat Çinli kopyacıların bu konsepti tasarlarken Dolce&Gabbana’dan mı yoksa Banana Republic’den mi esinlendikleri konusu bir muamma.





Bu doğa harikasından artık dünyada iki tane var
İşte ‘Bu kadarı da olmaz’ dedirtecek cinsten kopyalama hadisesi. Unesco’nun dünya mirası listesindeki Avusturya'nın nefes kesen manzarasıyla ünlü Hallstatt köyünden yakında dünyada iki tane olacak. Çünkü bir inşaat şirketi, Çin’in güneyindeki Guangdong eyaletinde Hallstatt’ın aynısını inşa etmeye başladı bile. Bu haber karşısında şok geçiren köyün 800 sakini öte yandan kendilerine kızıyor. Zira hiçbiri Çinli bir ekibin yıllardır köyde ölçüm yapıp fotoğraflar çekmesini dikkate almamış. Aslında Çin'de Avrupa'daki köy ve kasabaların kopyalanması yaygın ve büyük bir pazar. 2005'te tamamlanan Chengdu da İngiltere'nin Dorchester kentinden kopyalanmıştı.
Bu haber CNBC-e Business dergisinin Ocak 2012 sayısında yayınlandı.
« Önceki
 
Sonraki »
 

0 yorum:

Your comment / ARAŞTIRMA - Çinliler ipin ucunu kaçırdı